Beantwoording art. 39 vragen Erfgoed Galvanitas

Datum
20 oktober 2023

Onderwerp
Beantwoording art. 39 vragen Fractie Lokaal Open en Sociaal (erfgoed Galvanitas)

Geachte mevrouw Groenen–van den Rijen,

Op 5 september 2023 hebt u, op grond van artikel 39 van het Reglement van Orde van de Oosterhoutse Gemeenteraad, schriftelijk vragen gesteld over de fabriekshallen van Galvanitas in relatie tot officieel erfgoed.

Wij beantwoorden uw vragen graag als volgt.

Aanleiding
In het stuk met wethouder Dees Melsen in BNDestem (30 augustus 2023) spreekt hij over de hallen van Galvanitas als “erfgoedhallen”.

Daarmee wekt hij de suggestie dat het hier om “erfgoed” gaat. We hebben al eerder vastgesteld - in een vergadering met wethouder Kastelijns die die term ook gebruikte dat dat niet klopt en niet waar is.

De hallen zijn gewoon oude fabriekshallen – op verontreinigde grond- vormgegeven in hangar-stijl, omdat directeur Jack Thuring (1928 – 2008) erg geïnspireerd was door de luchtvaart. Hij was net na de oorlog in opleiding als jachtpiloot in Engeland geweest

Wij zouden graag het volgende willen weten:

1. Heeft de wethouder deze term daadwerkelijk gebruikt in dit interview of heeft de journalist het er van gemaakt?
   • Wethouder Melsen heeft in het interview het woord ‘industrieel erfgoed’ gebruikt. De journalist heeft hier in het interview ‘erfgoedhallen’ gemaakt. De wethouder heeft bij het nalezen van het conceptinterview (op feitelijkheden) ingestemd met de tekst en daarmee het woord ‘erfgoedhallen’ omdat de strekking hetzelfde is.
2. Houdt het college vast aan de termen “Erfgoed” c.q. “Erfgoedhallen” als zij spreekt over de hallen van Galvanitas?
   • Ja, het college beschouwt Galvanitas als onderdeel van het industrieel erfgoed. De bebouwing is kenmerkend voor het industrieel verleden van Oosterhout.
3. Wat verstaat het college onder erfgoed?
   • Erfgoed is de term die men gebruikt om datgene aan te duiden, wat men van de voorouders erft. Het belang van erfgoed wordt door de maatschappij bepaald en gedragen. Met andere woorden, de term erfgoed wordt toegekend aan zaken die mensen waarderen, zich mee identificeren en willen bewaren voor toekomstige generaties. Als fundament van een maatschappij werkt de materie dus ook toekomstgericht.
4. Wanneer is iets volgens officiële richtlijnen erfgoed?
   • Erfgoed wordt gedefinieerd als onze nalatenschap van het verleden, waarmee we leven in het heden. Deze nalatenschap geven we door aan toekomstige generaties, zodat zij er ook van kunnen leren, het kunnen bewonderen en ervan kunnen genieten. Officieel: In de Erfgoedwet wordt cultureel erfgoed als volgt gedefinieerd: ‘uit het verleden geërfde materiële en immateriële bronnen, in de loop van de tijd tot stand gebracht door de mens of ontstaan uit de wisselwerking tussen mens en omgeving, die mensen, onafhankelijk van het bezit ervan, identificeren als een weerspiegeling en uitdrukking van zich voortdurend ontwikkelende waarden, overtuigingen, kennis en tradities, en die aan hen en toekomstige generaties een referentiekader bieden’ (Bussemaker 2015). Onroerend erfgoed: tastbaar en plaatsgebonden erfgoed, zoals historische gebouwen en monumenten en beschermde stads- en dorpsgezichten.
5. Zijn de hallen van Galvanitas volgens officiële richtlijnen “erfgoed”?
   • Het heeft geen officiële monumentale status. Het is wel een historisch gebouw en daarmee gemeenschappelijk erfgoed.
6. In welke registers wordt officieel erfgoed vastgelegd?
   • Dit kan in het gemeentelijk monumentenregister, om een gemeentelijk monumentstatus te krijgen. Ook kan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed contact opnemen met de gemeente en eigenaar van desbetreffende locatie, indien zij het van nationaal belang achten en er een Rijksmonumentale status aan willen verlenen.
7. Wie kan een officiële benaming tot erfgoed aanvragen?
   • De eigenaar van de locatie, een belanghebbende, een belangenvereniging (bv historische kring), een overheid (gemeente, provincie, Rijk).
8. Is er een procedure in gang gezet om de Galvanitashallen internationaal, nationaal, provinciaal, regionaal of gemeentelijk of lokaal als erfgoed te laten erkennen?
   • Nee, deze procedure is niet in gang gezet.
9. Gebruikt het college de term “erfgoed” terecht als ze praat over de Galvanitashallen als erfgoed”, “industrieel erfgoed”, “erfgoedhallen” of op een andere wijze?
   • De Galvanitashallen hebben geen formele monumentale status, maar vormen wel een historisch industrieel complex uit 1953 en betreft daarmee gemeenschappelijk erfgoed.
10. Als op de twee bovenstaande vragen ( 8 en 9) het antwoord "nee" is, wat is dan de reden waarom deze term toch zo veelvuldig gebruikt wordt?
    • De Galvanitashallen hebben geen monumentale status en hebben in die zin geen officiële status als erfgoed. Wel kan je beredeneren dat het fabriekshallen zijn uit 1953 met een zeer kenmerkende vorm, die beeldbepalend is langs het Wilhelminakanaal- Zuid. Ook heeft de fabriek een duidelijke rol gespeeld in de geschiedenis van Oosterhout, en zou je het in die zin wel als gemeenschappelijk industrieel erfgoed kunnen beschouwen. Nogmaals: het heeft geen officiële status.
11. Gebruikt het college vaker termen die de lading niet echt dekken?
    • Oosterhout beschikt zeker over meer erfgoed, zonder dat het een officiële status als monument heeft. Het college bekijkt per plan hoe erfgoed, al dan niet met een monumentale status, in een plan ingepast kan worden of de historie van de plek tot uiting kan komen.

LOeS